We maken Leuven toegankelijk, samen met en voor iedereen
Stad op mensenmaat
Small town, big city. Leuven. Een groot dorp als het ware. Alles van een grootstad in compacte vorm. Een historische stad vol kerken en abdijen en prachtige parken. Een internationale kennis- en innovatiestad. De thuishaven van KU Leuven, IMEC en InBev. De thuishaven van alle inwoners en een open stad voor alle bezoekers. Ook dat is Leuven, zeggen en staven Karolien en Elke vaker. Karolien: ‘Er samen voor gaan. Dat willen we waarmaken. Het moois dat er is zo goed mogelijk voor iedereen toegankelijk laten zijn. En telkens vertrekken we van de concrete situatie van mensen. Toen alle logies moesten sluiten door corona, hebben we die regel niet blind doorgetrokken. We gingen in overleg en keken welke mensen nog in Leuven verbleven. Mensen in een scheiding. Ouders wiens kind hier in het ziekenhuis lag. Die mensen zet je niet zomaar op straat. De mensen eerst, zonder regels te overtreden. Daar staan we voor.’
“Welke toeristische plekken willen we laten zien? Met die vraag startten we. Nadien keken we hoe we zo een toegankelijke route konden maken voor mensen in een rolstoel, met rollator of kinderwagen.”
Als toeristische dienst richt Visit zich nu ook meer naar de bewoners. In de lijn van de visie van Reizen naar Morgen. Karolien: ‘Wat goed is voor bewoners, is ook goed voor toeristen en omgekeerd. Bewoners maken mee de stad. Hun contact met bezoekers en hun tips, bepalen mee de ervaring van toeristen.’ De coronatijd zette het belang van lokaal genieten en ontdekken nog meer in de verf. Karolien vertelt trots dat het onthaal van Visit Leuven slechts een korte periode gesloten was in coronatijd en zo snel mogelijk weer open ging, bereikbaar voor iedereen. ‘Iets wat weinig steden ons nadeden’. En dat loonde. Het enthousiaste onthaalteam zette veel mensen op weg om de eigen stad te (her)ontdekken.
Toegankelijke stad
Een erfgoedstad toegankelijk maken is niet vanzelfsprekend. Bolle kasseistraten, smalle doorgangen, hoge dorpels en trappen. Net omdat het zo’n uitdaging is, maken de stad en Visit er al jaren werk van. Samen met Toerisme Vlaanderen en de adviesraad toegankelijkheid werkte Visit een toegankelijke toeristische wandeling uit. ‘Welke toeristische plekken willen we laten zien? Met die vraag startten we. Nadien keken we hoe we zo een toegankelijke route konden maken voor mensen in een rolstoel, met rollator of kinderwagen. We vertrokken bewust niet bij de vraag wat al toegankelijk was. De horecazaken op het parcours kregen een screening. Dat was een heel interessante oefening. Op de Oude Markt worden nu drie oprijplaten onderling gedeeld. De historische panden hebben hun beperkingen, maar uitbaters zijn wel bereid mee aan toegankelijkheid te werken. In de toegankelijkheidsbrochure delen we veel praktische info. Zo kunnen mensen zelf kijken welke horecazaken voor hen toegankelijk zijn.’
Elke: ‘Er is in onze stad veel oog voor toegankelijkheid. Veel diensten en projecten vragen een toegankelijkheidstoets aan. Dat is geen standaarddocument. De adviesraad toegankelijkheid bekijkt de plannen. In de planfase, niet als alles al beklonken is. De adviesraad is een groep van ervaringsdeskundigen, zoals mensen met een fysieke, mentale, auditieve, visuele… beperking en mensen met autisme. Bij geplande bouw- of verbouwwerken of de aanleg van een park bijvoorbeeld gaan zij in dialoog met architecten, verantwoordelijken en bouwtechnische specialisten. Deskundigen onder elkaar. Het gaat er heel pragmatisch aan toe. Zoals: voor ons zou de blinde-geleide lijn beter aan de andere kant liggen. Of: wij verkiezen een andere verharding. En: waar is mijn stille plek in deze zone? Het ligt in de handen van ontwerpers, architecten en eventorganisatoren of iemand deel kan nemen aan het sociaal leven of die persoon thuis blijft. Daar maken we hen bewust van. Iedereen moet de kans krijgen om deel te nemen. Het is onze taak om fysieke, financiële en mentale drempels weg te werken.’
Waar de mooiste dingen ontstaan
Karolien en Elke vertellen over het mooie werk van partners. Museum M en 30CC hebben bijzondere samenwerkingen met sociale partners en bereiken veel mensen uit kansengroepen. ‘Als het rechtstreeks tussen diensten en organisaties gaat, kunnen we dat enkel toejuichen.’ De gidsenorganisaties zijn een krak in het aanbieden van wandelingen op maat. Zij organiseerden het voorbije jaar ook diverse wandelzoektochten. Ze zochten creatief naar mogelijkheden. Er waren wel meer organisaties die out of the box werkten. Elke: ‘Tuin De Walque is zo’n parel in Leuven die zelfs vele Leuvenaars niet kennen. De Jeugddienst organiseerde er een prachtige gratis zoektocht ‘Expeditie Duif’. Een hele leuke activiteit samen met mijn dochter.’
“Mensen met een beperking uit de adviesraad toegankelijkheid, gaan in dialoog met architecten, verantwoordelijken en bouwtechnische specialisten. Deskundigen onder elkaar.”
Waar verschillende belangen samenkomen, ontstaan de mooiste dingen, zien Karolien en Elke. Net als waar ideeën van onderuit groeien. Ze vertellen over een brug bij Abdij aan Park, waar zowel Visit als buurtbewoners en de plaatselijke school streetart wilden. De projecten versterkten elkaar en leverden prachtige kunst op. De uil is Karoliens favoriet.
‘Als we met Visit een vraag krijgen, zoeken en werken we het uit. Zo werken we het liefst.’ Soms groeien projecten stap na stap. ‘Leuven heeft enorm veel streetart. Met de streetart-cities-app kan je op zoektocht in de stad. We kregen verschillende vragen naar een papieren plannetje. Niet alleen voor mensen zonder smartphone of voor wie de app te moeilijk is. Veel mensen willen ook eens zonder smartphone op stap. We bekijken of en hoe we voor een gedrukt plan kunnen gaan. We willen niet alleen toegankelijk zijn, ook duurzaam.’
Leuven en haar parelsnoer
Prachtige plekken, Leuven heeft ze in overvloed. Elke en Karolien noemen de Vaartkom en het Keizersbergpark aan kunstcentrum OPEK en de visserstrappen aan de Dijle. Het is er leuk vertoeven. Of het Klein Begijnhof met de Sint Geertrui-Abdij. Leuven en haar parelsnoer van prachtige plekken, vaak vrij toegankelijk of heel betaalbaar. Hoe kunnen bewoners en mogelijke bezoekers de plekken en het aanbod nog beter leren kennen? Hoe kan het vooral bij mensen die drempels ervaren nog beter bekendgemaakt worden? En zouden ook andere ervaringsdeskundigen hun stem kunnen laten horen voor een stad zonder (vakantie)drempels? We praten over het netwerk Iedereen Verdient Vakantie en verbinding met Visit Leuven en het bestaande aanbod. Over de kracht van Rap Op Stapkantoren en het verschil dat logiesverstrekkers kunnen maken. Ik hoor veel interesse en goesting, tussen de bedwelmende geuren van bloeiende kruiden. In Leuven blijft veel bewegen…
In gesprek met Karolien en Elke. Karolien werkt sinds 2004 bij Visit Leuven, en momenteel is ze er teamverantwoordelijke. Elke werkt als beleidsadviseur toegankelijkheid bij de dienst diversiteit en gelijke kansen van de stad Leuven. Visit Leuven is de toeristische dienst van de stad Leuven en concentreert zich op belevingen creëren, verhalen verspreiden en bezoekers onthalen.
Neergepend door Els Hillaert.